Bach's eigen titel van dit werk luidt “Clavierübung”, en het is het derde deel in een serie van vier “Clavierübungen” (de andere zijn resp. de 6 Partita's, Franse ouverture + Italiaans concert en de Goldbergvariaties..) Deze werken behoren tot de zeer weinige die Bach zelf in druk liet verschijnen.
Zoals de titel al aangeeft, is het een educatief werk, bedoeld om de vele mogelijkheden van de koraalbewerking te laten zien. Maar zoals zo vaak in Bach's oeuvre overstijgt de muziek verre de didactische opzet.
De naam “Orgelmis” is aan het werk gegeven omdat de koraalvoorspelen in een thematische volgorde zijn geplaatst, die gebaseerd is op de misliturgie. Zo wordt bijvoorbeeld begonnen met Kyrie-Christe-Kyrie, vervolgens Gloria (Allein Gott in der Höh sei ehr) etc. Deze opzet is niet nieuw (orgelmissen schreven vroegere componisten zoals Frescobaldi al), maar Bach gebruikte Lutherse koraalmelodieen in plaats van de Gregoriaanse cantus firmi van de vroegere, Katholieke componisten.
Opvallend zijn zes onderdelen die niet gebaseerd zijn op koralen: het preludium en de fuga in Es, die resp. aan het begin en aan het eind staan, als voor- en naspel, en de raadselachtige 4 duetten, waarvan de functie in de liturgie niet duidelijk is, maar die door sommigen in verband worden gebracht met symbolen voor de 4 evangelisten. De toonsoort Es van het preludium en fuga is niet toevallig: de drie mollen aan de sleutel symboliseren waarschijnlijk de Heilige Drie-eenheid. Zo zijn er meer voorbeelden van getallen- en andere symboliek aan te wijzen, maar het zou te ver voeren om daar verder op in te gaan.
De BWV-nummers zijn: 552 (Preludium en fuga), 669-689 (koraalvoorspelen), 802-805 (4 duetten).
Rob
Doorzoek het forum
Zoeken met Startpagina
Startpagina Thema's